Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski

Autor: zoko

Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski to jedno z najbardziej wymagających wydarzeń w kalendarzu Polskiego Związku Kolarskiego. Strome podjazdy, ostre i kręte zjazdy, a także nieprzewidywalna pogoda w górach sprawiają, że to rywalizacja tylko dla najsilniejszych i najlepszych technicznie kolarzy. Poniżej przybliżamy historię zawodów, ich charakterystykę, lokalizacje, w jakich się odbywały oraz sylwetki najważniejszych zwycięzców w dziejach tego wyścigu.

Czym charakteryzują się Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski?

Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski to zawody kolarskie, która skupiają się na niebywale wymagającym aspekcie kolarstwa szosowego – jeździe na odcinkach górskich. Tytuł mistrza oraz mistrzyni Polski przyznawany jest w kilku kategoriach wiekowych: elita mężczyźni i kobiety, juniorzy i juniorki, juniorzy młodsi i juniorki młodsze oraz młodzicy i młodziczki¹.

Zawody odbywają się zazwyczaj w sierpniu lub we wrześniu. Standardowo rozgrywane są w formie wyścigu ze startu wspólnego, którego głównym elementem są liczne, strome podjazdy i zjazdy. Trasy są niezwykle wymagające od strony technicznej i kondycyjnej – przewyższenia sięgają kilkuset metrów na rundę, a nachylenia przekraczają nawet 20%. Przykładowo w edycji z 2020 r. w kategorii elity-mężczyźni do pokonania było 145 km i aż 2.800 metrów przewyższenia, a meta znajdowała się tuż po wymagającym podjeździe².

To właśnie profil trasy odróżnia te zawody od klasycznych Mistrzostw Polski w kolarstwie szosowym. Tradycyjne mistrzostwa rozgrywane są na pętlach obejmujących zarówno płaskie, jak i pagórkowate odcinki, natomiast górskie mistrzostwa to niemal cały czas mozolna wspinaczka przeplatana ostrymi i nierzadko krętymi zjazdami. Taka charakterystyka trasy sprawia, że wyścig szybko dzieli, a już po kilkudziesięciu kilometrach główna grupa jest mocno przerzedzona i rywalizacja toczy się w niewielkich grupach.

Sam tytuł Mistrza/Mistrzyni Polski w Górskich Szosowych Mistrzostwach Polski wiąże się więc z ogromnym uznaniem w środowisku kolarskim. Dowodzi on nieprzeciętnej wytrzymałości, siły i techniki jazdy pod górę. Umiejętności zdobyte i potwierdzone w tych zawodach mają też duże znaczenie w międzynarodowych wyścigach, gdzie górskie etapy i trudne technicznie odcinki mogą rozstrzygać o zwycięstwie.

Historia Górskich Szosowych Mistrzostw Polski

Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski to zawody znacznie młodsze od Mistrzostw Polski w kolarstwie szosowym. Dopiero w 1990 r. odbyły się osobne górskie mistrzostwa kraju i od tego czasu impreza zaczęła się mocno rozwijać. Jako ciekawostkę warto jednak dodać, że podczas pierwszej edycji imprezy udział wzięło w niej tylko 4 zawodników, co świadczy o początkowej skali zainteresowania tego typu specjalistyczną jazdą³.

Od samego początku zawody rozgrywane były na południu Polski, ponieważ tam naturalne ukształtowanie terenu sprzyja kolarskiej wspinaczce. W kolejnych latach Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski zmieniały swoje lokalizacje, wiodąc głównie po drogach w Beskidach lub Sudetach, co pozwoliło na ich urozmaicenie i testowanie zawodników na różnych trasach.

Z czasem Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski stały się ważnym punktem sezonu kolarskiego. Startowali i triumfowali w nich znani polscy „górale”, m.in. Maja Włoszczowska, Tomasz Marczyński, Maciej Paterski czy Marek Rutkiewicz. Wydarzenie jest też relacjonowane i komentowane w mediach, choć jak dotąd (stan na maj 2025 r.) nie były transmitowane przez żadną telewizję.

Gdzie rozgrywano Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski?

Fakt, że Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski odbywają się w różnych zakątkach południowej Polski to niewątpliwie zaleta tych zawodów. Dzięki temu kolejne edycje stawiają przed zawodnikami inne wyzwania, a wyniki są tym bardziej trudne do przewidzenia. Niektóre miejsca są jednak gospodarzami zawodów przez szereg kolejnych lat. Poniżej wymieniamy kilka lokalizacji, w jakich jak dotąd rozgrywana była rywalizacja Mistrzostw Polski „górali” szosowych:

Podgórzyn – Borowice (woj. dolnośląskie, Karkonosze)
W latach 2007–2012 Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski rozgrywano w rejonie Podgórzyna i Borowic, czyli miejscowości znajdujących się na Dolnym Śląsku (koło Jeleniej Góry). Zawody rozgrywano na rundzie o długości ok. 14,5 km, prowadzącej zazwyczaj przez Sosnówkę Górną, Borowice, Podgórzyn, Sosnówkę Dolną i z powrotem do Sosnówki Górnej. Trasa miała zdecydowanie górski charakter, z licznymi podjazdami i zjazdami, wąskimi i krętymi drogami typowymi dla Karkonoszy, a suma przewyższeń na każdej rundzie była znacząca⁴.
Jelenia Góra (woj. dolnośląskie, Karkonosze)
Od 2013 r.⁵ do 2015 r.⁶ zawody nieco zmieniły lokalizację, ale nie przeniosły się daleko. Kolarze startowali z Jeleniej Góry, ale przejeżdżali też przez okoliczne miejscowości, w tym Podgórzyn czy Borowice. Mistrzostwa nosiły wtedy nazwę „Karkonoski Klasyk” (sprawdź stronę wyścigu), a obok zawodów głównych dostępne były też wyścigi dla amatorów. W 2014 r. trasa wyścigu zawodowców została skrócona względem poprzednich lat – pętla wynosiła około 12,5 km, za to podjazdy były bardziej strome. Całkowity dystans dla elity wynosił około 35 km (10 km dojazdu + 2 pętle).
Wysowa-Zdrój i Uście Gorlickie (woj. małopolskie, Beskid Niski)
W 2016 r. Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski przeniosły się z województwa dolnośląskiego do małopolskiego⁷. Kolarze ruszali z miejscowości Uście Gorlickie, robiąc rundy o długości 25 km oraz przewyższeniu 490 m. Dojazdowy odcinek trasy prowadził do Wysowej-Zdrój, a wyścig kończył się na niedługim podjeździe. Podobnie wyglądało to w 2017 r.⁸. Po 2-letniej przerwie zawody odbyły się w tej lokalizacji jeszcze w 2020 r.⁹.
Walim (woj. dolnośląskie, Góry Sowie)
W 2018 r. impreza wróciła na Dolny Śląsk, ale tym razem start zlokalizowany był w Walimiu, czyli u podnóża Gór Sowich¹⁰. Start honorowy znajdował się przy Sztolniach Walimskich RIESSE. Runda miała nieco ponad 15 km, a jej przewyższenie wynosiło około 560 m. Trasa biegła z Rzeczki przez Walim i Sierpnicę z powrotem do Rzeczki. Po zakończeniu ostatniej rundy zawodnicy musieli jeszcze pokonać dodatkowe 200 m podjazdu, by dotrzeć na metę zlokalizowaną na Przełęczy Sokolej. Trasa była więc wyjątkowo wymagająca od strony fizycznej i technicznej. Wyścig został zorganizowany w Walimiu także w 2022 r.¹¹ i planowany jest tam na 2025 rok¹².
Sosnówka (woj. dolnośląskie, Karkonosze)
Z kolei w 2019 r. Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski wróciły w rejon Jeleniej Góry. Tym razem start i meta znajdowały się w Sosnówce Górnej, a trasa wiodła przez znane już z wcześniejszych edycji wsie Borowice, Podgórzyn i Sosnówka Dolna. 1 runda liczyła około 14,5 km i kończyła się aż 3-kilometrowym podjazdem pod Sosnówkę Górną¹³.
Łukowica (woj. małopolskie, Beskidy)
Gmina Łukowica leżąca koło Limanowej była gospodarzem omawianych zawodów jak dotąd 3 razy – w 2021 r.¹⁴, 2023 r.¹⁵ i 2024 r.¹⁶ Trasę stanowiła 25-kilometrowa pętla rozpoczynająca się w Łukowicy i prowadząca m.in. przez wsie Przyszowa, Roztoka i Jastrzębie.

Zwycięzcy Górskich Szosowych Mistrzostw Polski

W historii Górskich Szosowych Mistrzostw Polski na podium stawali zarówno zawodnicy z dużym doświadczeniem w międzynarodowych wyścigach, jak i młodzi, dopiero rozpoczynający karierę, ale niezwykle utalentowani „górale”. Jeśli chodzi o nazwiska kolarzy, którzy wygrywali te specjalistyczne zawody w kategorii elity, a jednocześnie odnosili inne znaczące sukcesy na polskiej i światowej arenie kolarskiej, wymienić należy na pewno następujące postacie:

Maja Włoszczowska – tytuł mistrzyni w Górskich Szosowych Mistrzostwach Polski zdobyła w 2008 r. w Podgórzynie. To najwybitniejsza polska kolarka górska w historii, dwukrotna wicemistrzyni olimpijska w cross-country MTB (Pekin 2008 r. i Rio de Janeiro 2016 r.). Jest to też mistrzyni świata MTB z 2010 r., wielokrotna medalistka mistrzostw świata (7 srebrnych i 2 brązowe medale) i mistrzostw Europy (złoto w 2009 r., 4 srebra, 1 brąz), a także 4-krotna triumfatorka klasyfikacji generalnej Pucharu Świata (na podium stała 13 razy)¹⁷.

Tomasz Marczyński – w Górskich Szosowych Mistrzostw Polski triumfował w 2015 r. Dwukrotny zwycięzca etapów Vuelta a España (2017 r.), wielokrotny mistrz Polski ze startu wspólnego (2007 r., 2011 r., 2015 r.) oraz mistrz Polski w jeździe indywidualnej na czas (2011 r.). W swojej karierze wygrywał klasyfikacje generalne wyścigów etapowych, m.in. Tour du Maroc (2015), Tour de Seoul (2010 r.) i Tour of Małopolska (2011 r.) oraz startował w czołowych zespołach World Tour (Vacansoleil-DCM i Lotto Soudal)¹⁸ .

Maciej Paterski – zwycięzca Górskich Szosowych Mistrzostw Polski w 2018 r. Wcześniej, w 2015 r. wygrał klasyfikację generalną, punktową i górską Tour of Croatia i triumfował tam na 2 etapach. Został pierwszym Polakiem z polskiej drużyny, który wygrał etap wyścigu World Tour – Volta a Catalunya (2015 r.). Zdobył m.in. tytuł mistrza Polski ze startu wspólnego (2021 r.), zwycięzcy Tour of Norway (2014 r.) i był dwukrotnym triumfatorem klasyfikacji górskiej Tour de Pologne¹⁹.

Marek Rutkiewicz – zdobywca tytułu mistrza Polski w Górskich Szosowych Mistrzostwach z 2010 r. Zwycięzca wielu etapów Tour de Pologne, a także całego wyścigu w klasyfikacji górskiej (2009 r.), podwójny wicemistrz Polski ze startu wspólnego (2016 r. i 2017 r.), zwycięzca klasyfikacji ProLiga (2017 r.)²⁰.

Mateusz Taciak – zwyciężył w edycji omawianych mistrzostw z 2017 r. Wielokrotny medalista mistrzostw Polski w jeździe indywidualnej na czas (6-krotnie na podium elity) oraz zwycięzca klasyfikacji generalnych wyścigów etapowych takich jak np. Szlakiem Grodów Piastowskich (2014 r.), Małopolski Wyścig Górski (2016 r.), Bałtyk-Karkonosze Tour (2016 r.). Były zawodnik ekip CCC Sprandi Polkowice i Mróz²¹.

Paweł Bernas – wygrał górskie mistrzostwa Polski na szosie w 2021 r. Zwycięzca Volta ao Alentejo (2015 r.) i brązowy medalista mistrzostw Polski w wyścigu ze startu wspólnego w tym samym sezonie. Ma na koncie mistrzostwo Polski w jeździe parami i drużynowej na czas oraz liczne zwycięstwa etapowe w wyścigach międzynarodowych²².

Aurela Nerlo – mistrzyni górska Polski z 2017 r. Zawodniczka z sukcesami w Pucharze Świata, zajęła przykładowo 2. miejsce w klasyku Omloop Het Nieuwsblad 2025 r. Mistrzyni Polski U23 w jeździe indywidualnej na czas (2019 r.) i wielokrotna medalistka mistrzostw Polski elity w tej konkurencji (m.in. srebro w 2021 r.)²³.

W dziejach zawodów przewijało się oczywiście wiele innych cenionych nazwisk świata kolarskiego, m.in. Dariusz Baranowski, Paweł Cieślik, Adam Stachowiak, Kacper Gieryk czy Monika Brzeźna.

Oceń artykuł

Witryna PZKOL, Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski. Dostępne na: https://www.pzkol.pl/kalendarz/2334,gorskie-szosowe-mistrzostwa-polski.html [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Portal NaSzosie.pl, Górskie szosowe mistrzostwa Polski 2020: Jakub Kaczmarek ze złotem. Dostępne na: https://naszosie.pl/2020/08/29/gorskie-szosowe-mistrzostwa-polski-2020-jalub-kaczmarek-ze-zlotem/ [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Mistrzostwa Polski w kolarstwie szosowym – wyścig ze startu wspólnego. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Mistrzostwa_Polski_w_kolarstwie_szosowym_-_wyścig_ze_startu_wspólnego [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Witryna Borowice.pl, Górskie Mistrzostwa Polski w kolarstwie szosowym i znów zawodnicy wpadają do Doliny Kaczej – Borowice, 11 lipca 2010 r. Dostępne na: https://www.borowice.pl/pl/50.html [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Witryna KarkonoskiKlasyk.pl, Karkonoski Klasyk – Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski 2013. Dostępne na: https://www.karkonoskiklasyk.pl/2013/ [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Witryna KarkonoskiKlasyk.pl, Karkonoski Klasyk – Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski 2015. Dostępne na: https://www.karkonoskiklasyk.pl/2015/ [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski 2016. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Górskie_Szosowe_Mistrzostwa_Polski_2016 [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski 2017. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Górskie_Szosowe_Mistrzostwa_Polski_2017 [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski 2020. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Górskie_Szosowe_Mistrzostwa_Polski_2020 [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski 2018. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Górskie_Szosowe_Mistrzostwa_Polski_2018 [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Portal NaSzosie.pl, Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski 2022: Szymon Maciejewski i Mikołaj Langer mistrzami Polski. Dostępne na: https://naszosie.pl/2022/08/27/gorskie-szosowe-mistrzostwa-polski-2022-szymon-maciejewski-i-mistrzami-polski/ [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Witryna PZKOL, Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski. Dostępne na: https://www.pzkol.pl/kalendarz/2540,gorskie-szosowe-mistrzostwa-polski.html [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski 2019. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Górskie_Szosowe_Mistrzostwa_Polski_2019 [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Witryna Starostwa Powiatowego w Limanowej, Górskie Mistrzostwa Polski w kolarstwie szosowym odbędą się w Łukowicy. Dostępne na: https://powiat.limanowski.pl/blog/gorskie-mistrzostwa-polski-w-kolarstwie-szosowym-odbeda-sie-w-lukowicy/ [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Portal NaSzosie.pl, Górskie Szosowe Mistrzostwa Polski 2023: Paweł Szóstka i Karolina Kołkowicz wygrywają w elicie. Dostępne na: https://naszosie.pl/2023/08/27/gorskie-szosowe-mistrzostwa-polski-2023-pawel-szostka-i-karolina-kolkowicz-wygrywaja-w-elicie/ [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Witryna PZKOL, Regulamin Górskich Szosowych Mistrzostw Polski 2024. Dostępne na: https://www.pzkol.pl/pobierz/12155/s/12155_regulamingorskie_szosowe_mistrzos.pdf [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Maja Włoszczowska. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Maja_Włoszczowska [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Tomasz Marczyński. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_Marczyński [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Maciej Paterski. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Paterski [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Marek Rutkiewicz. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Marek_Rutkiewicz [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Mateusz Taciak. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Mateusz_Taciak [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Paweł Bernas. Dostępne na: https://pl.wikipedia.org/wiki/Paweł_Bernas [dostęp: 2025-05-09].[↩]
Wikipedia, Aurela Nerlo. Dostępne na: https://en.wikipedia.org/wiki/Aurela_Nerlo [dostęp: 2025-05-09].[↩]