Dieta dr Dąbrowskiej

Dieta dr Dąbrowskiej okiem dietetyka. Dieta warzywno-owocowa

Sama autorka diety, dr Ewa Dąbrowska twierdzi, że stosuje swą autorską dietę co najmniej dwa razy do roku. Dieta dr Dąbrowskiej ma coraz więcej zwolenników, ale wraz z jej popularnością rośnie liczba sceptyków. Opinie są podzielone, ale w tym artykule jednoznacznie odpowiemy: na czym polega dieta dr Dąbrowskiej czyli dieta warzywno-owocowa i ostatecznie – na ile zasadne jest stosowanie tego typu diety. Dietę przeanalizuje doświadczony dietetyk: Żaneta Michalak.

Kim jest Ewa Dąbrowska?

Zanim jednak przejdziemy do zasad diety warzywno-owocowej, warto poznać jej autorkę. Ewa Dąbrowska uzyskała tytuł doktora nauk medycznych w 1978 roku, jest wieloletnim pracownikiem gdańskiej Akademii Medycznej, gdzie prowadziła działalność lekarską, naukową oraz dydaktyczną. Podczas prac nad rozprawą habilitacyjną zainteresowała się rolą żywienia w kontekście leczenia chorób cywilizacyjnych. Zainspirowała się szczególnie tematem głodówek prozdrowotnych, czego efektem było wdrożenie w latach 90. jej autorskiej metody, nazwanej dietą dr Dąbrowskiej.

Zasady diety owocowo-warzywnej

Ogólnym zamysłem autorki postu owocowo-warzywnego, bo tak inaczej nazywana jest dieta dr Dąbrowskiej, jest bardzo niska kaloryczność diety, którą uzyskuje się za pomocą opierania menu jedynie o warzywa i owoce nisko skrobiowe bez żadnych dodatków. Dieta dr Dąbrowskiej charakteryzuje się dzienną kalorycznością na poziomie około 800 kcal, co oznacza około 1200 kcal mniej, niż standardowe zalecenia dla przeciętnej dorosłej osoby. Ponadto dieta warzywno-owocowa zawiera około 5 razy mniej białka, 5 razy mniej węglowodanów oraz 20 razy mniej tłuszczu od standardowo zalecanej, zdrowej diety.

Autorka podkreśla, że wprowadzenie organizmu poniekąd w stan kontrolowanej głodówki, uruchamia samoleczące mechanizmy na poziomie komórkowym i genowym. Wśród tych mechanizmów dr Dąbrowska podkreśla spontaniczne wyłączenie ośrodka głodu w mózgu oraz autofagię – proces wykorzystywania przez organizm uszkodzonych czy niepotrzebnych białek i/lub organelli komórkowych. Ponadto autorka zaznacza, że dieta pomaga organizmowi oczyścić się z toksyn i że to toksyny wpływają na geny, skutkując rozwojem różnorakich chorób. Oczyszczanie organizmu podczas diety obejmuje występowanie biegunki, bólu głowy i migreny, osłabienia, częstego wydalania moczu o nieprzyjemnym zapachu i te wg autorki są objawami zupełnie oczekiwanymi podczas postu. Ostatecznie stosowanie tego typu diety ma skutkować wydłużeniem życia w pełnym zdrowiu, bo dieta dr Dąbrowskiej nie tylko ma leczyć większość schorzeń, ale dzięki temu wydłużać życie.

Etapy kuracji i towarzyszące im symptomy

Dr Dąbrowska wyróżnia kilka etapów kuracji, podczas których następują widoczne zmiany w organizmie. Podkreśla, że zwłaszcza pierwsze dni postu mogą niemiło zaskoczyć ludzi go stosujących. Mogą wówczas pojawić się szczególnie dokuczliwe: bóle głowy, biegunki (dotykające przede wszystkim chorych na wrzody żołądka), wysypki, gorączka. Czasami też na początku kuracji mogą uwidocznić się objawy chorób, na które chorzy skarżyli się w przeszłości, np. bóle złamanych wcześniej kości, ropienie w miejscach występowania dawniej stanów zapalnych czy siniaki w okolicach kiedyś potłuczonych. Autorka podkreśla, że wówczas nie należy przerywać diety, choć objawy mogą skłaniać chorych do takiego działania – twierdzi bowiem, że występowanie takich symptomów to oznaka rychłej poprawy stanu zdrowia.

Szczególnie dobrymi wg autorki diety symptomami są: przykry zapach potu, moczu i stolca. Mają one oznaczać, że organizm pozbywa się nagromadzonych toksyn, m. in. pestycydów. Z kolei wydalanie produktów przemiany materii ma wspomagać ustępowanie obrzęków. Dzięki temu, co podkreśla dr Dąbrowska, gdy minie pierwsze kilka dni kuracji, nastąpi polepszenie samopoczucia, pojawi się uczucie lekkości, radości, lepszej koncentracji. Jednocześnie będzie postępować redukcja masy ciała (jak wspomniano, ta dieta oscyluje na około 800 kcal dziennie), a wraz z tym następuje polepszenie takich parametrów, jak: ciśnienie tętnicze, tętno, stężenie glukozy we krwi. Wg autorki efekty są tym lepsze, im dłużej przestrzega się postu. Rozróżnia ona:

• Post 1-2-dniowy – przypominający post leczniczy,
• Post 14-dniowy – profilaktyczny,
• Post 3-6-tygodniowy – leczniczy.

Po zakończeniu postu, jakim jest dieta owocowo-warzywna, następują 3 fazy wychodzenia i stabilizacji, podczas których stopniowo wdrażane jest zdrowe, pełnowartościowe żywienie. Pacjenci mają zakończyć kurację, nabierając nowych, zdrowych nawyków i już nigdy nie wracając do tych sprzed diety dr Dąbrowskiej – to ma zapewnić obiecywany efekt długotrwałego zdrowia i przedłużonego życia.

Wskazania i przeciwwskazania do przeprowadzenia postu owocowo-warzywnego

Autorka wyróżnia długą listę wskazań do zastosowania swojego autorskiego sposobu odżywiania. Przede wszystkim to:

• profilaktyka zdrowotna, czyli chęć poprawy funkcjonowania psychicznego, polepszenia koncentracji,
• redukcja masy ciała,
• odrzucenie nałogów i – jak pisze dr Dąbrowska – pogłębienie duchowości (dr Dąbrowska bowiem podkreśla, że jest osobą bardzo wierzącą i uduchowioną, a post może poprawić funkcjonowanie duchowe człowieka).

Kolejnymi wskazaniami do przeprowadzenia diety owocowo-warzywnej są:

• choroby autoimmunologiczne,
• choroby endokrynologiczne,
• neurologiczne,
• zwyrodnieniowe i skórne,
• zespół metaboliczny, na który składają się głównie otyłość, cukrzyca typu II, choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, zakrzepica, obrzęki, wysokie stężenie cholesterolu.

Przeciwwskazania z kolei obejmują:

• Ciężką depresję oraz lęki przed ograniczeniem ilości lub radykalną zmianą pożywienia,
• Stany po przeszczepach narządów,
• Niewydolność nerek i dializowanie,
• Niewydolność nadnerczy,
• Nadczynność i niedoczynność tarczycy,
• Krańcowa marskość wątroby,
• Cukrzyca typu I,
• Zaawansowane nowotwory oraz chemioterapia, krańcowe wyniszczenie organizmu,
• Okres ciąży i laktacji,
• Przyjmowanie leków takich, jak sterydy, cytostatyki.

Dieta owocowo-warzywna: produkty zalecane

Dieta warzywno-owocowa opiera przepisy na dania o produkty nieprzetworzone i jak najbardziej naturalne, a więc niskocukrowe owoce oraz nisko skrobiowe warzywa. Warto przy tym zwrócić uwagę, że owoce nie powinny pokrywać większości kalorii przeznaczonych do codziennego spożycia, a powinny być raczej jedynie dodatkiem do dań – służą do poprawy smaku albo do dekoracji posiłków. W przypadku zastosowania zbyt dużej ilości owoców w tej diecie, nie można liczyć na upragnione efekty.

Do polecanych produktów zalicza się:

• Warzywa: liściaste (sałaty, szpinak, jarmuż, seler naciowy, natka pietruszki, koper, zioła, botwinka), korzeniowe (marchew, seler, pietruszka, chrzan, burak – najlepiej surowy, biała i czarna rzodkiew, rzepa, kalarepa), cebulowe (cebula, czosnek, por), psiankowate (pomidor, papryka), kapustne (kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta włoska, kapusta pekińska, brokuł, kalafior, brukselka), dyniowate (cukinia, ogórki, dynia, kabaczek – wszystkie najlepiej tylko na surowo).;
• Owoce: jabłka, grejpfruty, kiwi, cytryny, granaty, pomarańcze, porzeczki, wiśnie, jagody, maliny, śliwki, borówki;
• Kiełki, np. brokułu, rzodkiewki;
• Kiszonki, np. kiszona kapusta, kiszone ogórki, kiszona rzepa, rzodkiewka;
• Agar;
• Wodorosty wakame.

Jakie dania przygotowywać?

Przepisy na posiłki w metodzie, jaką jest dieta dr Dąbrowskiej obejmują zarówno surowe produkty, jak i gotowane i pieczone warzywa oraz owoce. Wg zasad diety najpierw należy zjadać surowe potrawy, czyli bezpośrednio podane warzywa i owoce, musy z surowych warzyw z dodatkiem owoców, surówki, świeżo-wyciskane soki warzywno-owocowe i koktajle. Od tych dań należy zaczynać posiłek, a dopiero potem wykorzystać warzywa pieczone, gotowane, duszone, a także zupy, kremy, kompoty, musy i soki pasteryzowane z owoców i warzyw.

Planujesz stosować dietę dr Dąbrowskiej?

Dietetyk Żaneta Michalak radzi:

Dr Ewa Dąbrowska wsławiła się ośrodkami, w których podczas kilku-kilkunastodniowych turnusów stosowano jej autorską dietę, ludzie przez ten czas znacznie chudli i twierdzili, że czuli się lepiej. Oczywiście, kto by nie poczuł się lżej, a dzięki temu i radośniej, gdyby po latach braku jakichkolwiek efektów, nagle udało się mu osiągnąć niższą masę ciała. Wystarczyło kilka osób, które przekazały dalej swoje zadowolenie z efektów diety owocowo-warzywnej, by coraz więcej ludzi – mamionych obietnicami o nagłym przełomie w ich stanie zdrowia – też chętnie jej spróbowało. Osoby chorujące na cukrzycę, otyłość czy inne choroby dietozależne, są często bardzo zmęczone nie tyle swoim zdrowiem, co ciągłymi próbami polepszenia stanu rzeczy. Gdy z kolei zobaczą informację, że wystarczy tylko kilka tygodni na pożegnanie się z chorobą – nic dziwnego, że chętnie próbują.

Dieta dr Dąbrowskiej jest przede wszystkim bardzo niskokaloryczna. Nic więc dziwnego, że głównym efektem jej działania jest szybka i znaczna utrata masy ciała. To niewątpliwie plus tej diety, ale należy podkreślić jednocześnie, że odchudzanie powinno przebiegać etapowo i stopniowo. Natomiast w żadnym wypadku nie powinno się nagle obniżać dziennego spożycia kalorii do tak niskiego poziomu, jak 800 kcal. Teoretycznie ograniczenie kalorii powinno wynosić 500-1000 kcal od wartości Całkowitej Przemiany Materii, a ilość 800 kcal na dzień stanowczo przekracza ten limit. Jakie mogą być skutki tak niskiej podaży energii? Przede wszystkim organizm odczuje, że znajduje się w trybie „głodówka” i w związku z tym znacznie spowolni swoje funkcjonowanie. Uwidoczni się to np. poprzez zmniejszenie tzw. ruchów spontanicznych, czyli takich, jak drżenie podczas niskiej temperatury, gestykulowanie w trakcie rozmowy czy nawet zmiany pozycji w trakcie snu. Jednak ważniejsze zmiany zajdą na poziomie komórkowym, metabolicznym. Przy tak niskiej podaży energii organizm będzie musiał obniżyć tempo przemiany materii. Wszystko to po to, by maksymalnie skupić się na magazynowaniu tej energii, którą w niedoborowej ilości mu dostarczamy z postem owocowo-warzywnym. Wśród długotrwałych konsekwencji tak niskiej energetyczności diety i pozostawania w niej przez kilka tygodni, jest znany na pewno wszystkim z praktyki lub z teorii – zastój w tempie odchudzania, a także efekt jojo.

Niewątpliwym plusem postu dr Dąbrowskiej jest menu tej diety oparte o owoce i warzywa. Świetnie, że ten rodzaj diety, dzięki tak wysokiemu ich spożyciu, nie jest zupełnie niedoborowy w większość witamin i wielu składników mineralnych. Ponadto bardzo możliwe, że nawet po zakończeniu tej diety wielu jej użytkowników nadal opiera swoje diety o zdrowe, surowe produkty. Być może dieta dr Dąbrowskiej to poniekąd sposób na „odczarowanie” nielubianych owoców czy warzyw i przetworów z nich. Natomiast nie zmienia to faktu, że w diecie brakuje pełnowartościowego białka i odpowiedniej ilości tłuszczu, przez co nie będzie przesadą, jak stwierdzę, że dieta dr Dąbrowskiej jest niedoborowa. Białko jest nieodzownym elementem potrzebnym do regeneracji tkanek, do budowy masy mięśniowej, a także enzymów i hormonów. Potwierdzono, że białko w diecie odchudzającej zapobiega utracie beztłuszczowej masy ciała, czyli mięśniom. Niestety dieta dr Dąbrowskiej może więc powodować utratę kilogramów, ale w dużej mierze z tkanki mięśniowej. Z kolei tłuszcz to budulec nie tylko hormonów (przede wszystkim płciowych), ale i całej tkanki nerwowej. Ograniczanie tych makroskładników w takim stopniu, w jakim robi się to stosując post owocowo-warzywny, nierzadko skutkuje wystąpieniem negatywnych objawów związanych z niedoborami. Ponadto obliczono, że przykładowe menu opierające się o zasady diety dr Dąbrowskiej jest też niedoborowe w: cynk, jod, magnez i żelazo.

Liczne badania, a także opinie autorytetów z zakresu medycyny, potwierdzają występowanie różnorodnych zaburzeń funkcjonowania organizmu podczas stosowania diet głodówkowych (lub jako ich konsekwencja), czyli o zbyt niskiej podaży energii. Do negatywnych skutków tego typu odżywiania należą przede wszystkim:

• zwiększenie ryzyka efektu jojo (czyli ponownego przytycia po zakończeniu kuracji, nierzadko nawet z nadwyżką kilogramów),
• problemy z nerkami i wątrobą,
• obniżona odporność,
• zwiększenie ryzyka rozwoju insulinooporności oraz cukrzycy typu II,
• zaburzenia cyklu miesiączkowego lub nawet zanik miesiączki.

Są też badania, które potwierdzają, że istnieje zjawisko autofagii i post może w niektórych przypadkach być skuteczny, bo – uwaga – polepsza zdolności immunologiczne organizmu. Warto jednak podkreślić, że takie badania dotyczą krótkotrwałego postu trwającego co najwyżej kilkadziesiąt godzin. Z pewnością dieta owocowo-warzywna trwająca kilka tygodni nie doprowadzi do korzystnych zmian opisywanych w tego typu badaniach.

Istnieje też co prawda badanie (m.in. autorstwa samej dr Ewy Dąbrowskiej), którego wnioski mówią, iż zastosowanie diety owocowo-warzywnej przez 3 tygodnie u mężczyzn chorujących na porfirię skutkowało polepszeniem parametrów dotyczących funkcjonowania wątroby oraz poziomu żelaza w organizmie. Moim zdaniem ta kwestia nie popiera jednoznacznie zasadności stosowania diety dr Dąbrowskiej. Przede wszystkim badanie przeprowadzono na małej grupie ludzi (13 mężczyzn), co według mnie nie ma wartości statystycznej i nie można tych wyników przekładać na populację ogólną. Wyniki tego badania można raczej potraktować jako ciekawostkę, ale z pewnością kwestia zasadności wykorzystania diety dr Dąbrowskiej wymaga naukowego potwierdzenia. Jak na razie takowego brak.

Przez Żaneta Michalak (dietetyk) - Żaneta Michalak Autorem tekstu jest Żaneta Michalak, doświadczony dietetyk sportowy i kliniczny.