Podatek od wygranej z różnych gier hazardowych – prawo podatkowe w Polsce
Państwo podatkiem stoi, dlatego trudno się dziwić, że pobierany jest także podatek od gier hazardowych. Różne gry obłożone są podatkiem w odmiennej wysokości, co przekłada się na uszczuplenie zysku organizatorów hazardu, ale także na wysokość wygranych graczy. Jednak szczególnie nielubiany przez uczestników gier hazardowych jest słynny podatek od wygranej. Czy każda wygrana kwota jest nim obciążona? Jakie gry hazardowe objęte są zwolnieniem podatkowym? Jakie inne podatki wiążą się z hazardem w Polsce?
Podatek od wygranej – ustawa
Podatek od wygranej pieniężnej lub rzeczowej pobierany jest w przypadku uzyskania wygranej/nagrody na terytorium Polski oraz w państwie należącym do Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (w skład EOG wchodzą państwa UE i EFTA – Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, bez Szwajcarii). Zanim przejdziemy do szczegółów prawno-finansowych, zastanówmy się, co uzasadnia obowiązek opłacania podatku od środków wygranych poprzez uczestnictwo w grach hazardowych. Gracz, któremu się poszczęści, może nie być już tak bardzo zadowolony z wygranej, kiedy kasyno czy bukmacher potrąci 10% jej wartości na rzecz fiskusa. Z jakich dokładnie przepisów prawnych wynika konieczność odprowadzania tego podatku?
Otóż to, jaki jest podatek od wygranej oraz inne kwestie z nim związane reguluje Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie dedykowana hazardowi Ustawa o grach hazardowych. Wniosek jest prosty – skoro państwo opodatkowuje dochody obywateli wynikające np. ze stosunku pracy, również inne dziedziny aktywności objęte powinny być obowiązkiem podatkowym. Podatek od wygranych jest więc rodzajem podatku od pewnego rodzaju dochodów. Jeśli zyskujesz, musisz część środków finansowych oddać do budżetu państwa i kropka. Ale nie do końca – na szczęście dla graczy, nie wszystkie wygrane podlegają temu opodatkowaniu. Sprawdźmy więc, ile wynosi podatek od wygranej, w których grach obowiązuje, a które gry objęte są zwolnieniem.
Ile wynosi podatek od wygranej w grach hazardowych?
W tych grach hazardowych, w których obowiązuje podatek od wygranych, stawka opodatkowania jest zawsze taka sama i wynosi dokładnie 10 procent uzyskanej z gry kwoty. Trzeba jednak wiedzieć, że podstawą opodatkowania jest pełna kwota wygranej nie pomniejszona o wniesione do gry stawki. Aby to wyjaśnić, sprawdźmy na przykładzie, jak obliczyć podatek od wygranej w zakładach bukmacherskich. Jeśli typer postawi kupon za 100 zł, a jego wygrana wyniesie 2300 zł, to podatek od wygranej wyniesie 230 zł, a nie 220 zł. Różnica pomiędzy podanymi kwotami podatku nie jest więc porażająca, czasem jednak może dojść do mniej korzystnej dla gracza, żeby nie powiedzieć absurdalnej sytuacji. Jeśli gracz wniesie wysoką stawkę i zagra po niskim kursie, zysk po potrąceniu podatku (chodzi nie tylko o podatek od wygranej, ale też 12-procentowy podatek od gry) będzie niski. W najbardziej skrajnej sytuacji pomimo wygranej gracz odnotuje nawet straty! Przykładowo, gracz wpłaca 2500 zł, do gry wchodzi 2200 zł (po potrąceniu podatku od gry), przy kursie 1,2 wygrana wynosi 2640 zł, a podatek od wygranej to 264 zł. Po odjęciu od wypłaconej wygranej sumy wniesionych stawek i podatku od wygranej gracz uzyskuje wynik – 124 zł. Oczywiście przykład jest mało realny, jednak morał warto zapamiętać: obliczając, jaki podatek od wygranej zapłacimy, bierzemy pod uwagę całkowitą kwotę wygranej, a nie kwotę uzyskanej z gry nadwyżki (realnego zysku gracza).
Podatek od wygranej – jakie gry obowiązuje?
Podatek od wygranej obowiązuje tylko wybrane gry hazardowe. Należą do nich wygrane pochodzące z gier liczbowych, zakładów bukma
cherskich, loterii pieniężnych, promocyjnych, audioteksowych i fantowych oraz gry telebingo. Jednak uwaga – taki obowiązek dotyczy wyłącznie tych wygranych, których wartość jest wyższa niż 2280 zł. Tak więc wszystkie wygrane, których kwota jest równa lub niższa od tego limitu podlegają zwolnieniu z obowiązku opłacenia podatku od wygranej.
Pojawia się tu jednak istotne pytanie o to, czego dokładnie dotyczy podany limit. Czy przykładowo zapłacimy podatek od wygranych, jeśli w ciągu 1 dnia wygramy łącznie kwotę przekraczającą sumę 2280 zł? Okazuje się, że limit dotyczy jednorazowej wygranej, czyli np. wygranej z 1 kuponu bukmacherskiego czy 1 losu na loterii. Nie ma więc zasady, która nakazywałaby sumować wygrane z danego dnia czy innego okresu czasu. Trzeba jednocześnie zaznaczyć, że podatek od wygranej liczymy od całej kwoty wygranej. Tak więc pomysł, aby podatek naliczać wyłącznie od nadwyżki powyżej kwoty 2280 zł, jest błędny.
Podatek od wygranej – jakie gry są w pełni zwolnione?
Dobra wiadomość jest taka, że podatek od wygranych w ogóle nie dotyczy wielu gier hazardowych. Precyzując, wszystkie wygrane, które zostały uzyskane dzięki grze na automatach, w karty, w kości, w gry cylindryczne, bingo pieniężne i bingo fantowe, nie podpadają pod podatek od wygranej. Nie ma tu znaczenia kwota wygranej – czy jest niska, czy nawet bardzo wysoka, organizator gry powinien wypłacić nam pełną sumę wygranych środków.
Warto jednocześnie mieć na uwadze, że każda dochód powinien być udokumentowany. Organizator gry nie wydaje zaświadczenia o wygranej automatycznie, jednak na prośbę gracza ma obowiązek taki dokument wystawić. Dlatego szczególnie w sytuacji, gdy podatek od wygranej nie obowiązuje, warto zadbać o uzyskanie takiego zaświadczenia, które może okazać się bardzo przydatne w razie kontroli skarbówki.
Kto opłaca podatek od wygranej?
Niezależnie od tego, w jakiej grze padnie wygrana oraz czy pobrany zostanie podatek od wygranej pieniężnej czy rzeczowej, sam gracz nie musi przejmować się formalnościami urzędowymi. Podatek ma formę ryczałtu, dlatego za jego obliczenie, pobranie oraz odprowadzenie do fiskusa odpowiada organizator gry. Musi on wywiązać się z tych obowiązków do 20-tego dnia miesiąca, który następuje po miesiącu, kiedy doszło do przekazania wygranej. Podmiot organizujący grę ma również obowiązek terminowo przekazać do urzędu PIT-8AR. Natomiast gracz nie musi uwzględniać wygranej w rocznej deklaracji PIT.
Podatek od wygranej pieniężnej a rzeczowej
Jeśli chodzi o podatek od wygranej pieniężnej, organizator gry po prostu potrąca 10% kwoty, którą to kwotę wpłaca na konto urzędu skarbowego. Co jednak w sytuacji, kiedy nagrodą jest samochód, laptop albo inna rzecz o wartości przekraczającej dozwolony limit? Otóż wtedy to zwycięski gracz musi najpierw przekazać organizatorowi gry kwotę równą 10% wartości nagrody i dopiero wtedy może dojść do wydania nagrody. Do takiej sytuacji dochodzi najczęściej w przypadku loterii promocyjnych, fantowych i konkursów. To, jaka jest wartość wygranej nagrody, musi być podane w regulaminie danej gry.
Jaki jest podatek w przypadku sprzedaży nagrody?
Może jednak dojść do sytuacji, że wygrana rzeczowa nie przypadnie nam do gustu, nie jest nam potrzebna czy nie stać nas na jej utrzymywanie. Niestety osoba, która stała się właścicielem wartościowej rzeczy dzięki wygraniu jej w jakiejś grze, konkursie itp., nie może jej sprzedać bez opłacenia podatku. Są od tej zasady wyjątki.
Po pierwsze, różnego rodzaju nagrody rzeczowe można sprzedać bez odprowadzania podatku, jeśli od momentu ich uzyskania minęło co najmniej 6 miesięcy. Po drugie, w przypadku sprzedaży nieruchomości zwolnienie podatkowe zaczyna działać po upływie 5 lat. Po trzecie, jeśli wygrana rzecz zostanie sprzedana za cenę równą lub mniejszą niż to określili organizatorzy konkursu czy gry. Jeśli więc chcemy uniknąć płacenia tego podatku, powinniśmy albo się wstrzymać ze sprzedażą, albo zbyć dany towar po stosunkowo niskiej cenie (co wynika z tego, że nagrody przeznaczane na konkurs często zakupywane są po cenach niższych niż rynkowe). Ale uwaga! Skarbówka może dokonać własnej wyceny i podważyć tę ustaloną przez jej właściciela jako zbyt niską.
Podatek od wygranej przez internet a nielegalni operatorzy
To, jaki jest podatek od wygranej, zupełnie nie zależy od tego, poprzez jaki kanał dystrybucji została zorganizowana dana gra. Dla przykładu podatek od zakładów bukmacherskich przez internet jest identyczny jak podatek od zakładów sportowych sprzedawanych w punktach naziemnych. To samo dotyczy innych gier, a więc podatek od wygranej w ruletce, loterii, grze liczbowej itd. jest tej samej wysokości dla gier online, jak i tych urządzanych w tradycyjnej formie.
Jednak w kontekście gier dostępnych online warto poruszyć inne zagadnienie. Jak się bowiem okazuje, gracze starają się dość często ominąć podatek od gier hazardowych w internecie (w przypadku hazardu organizowanego naziemnie jest to z oczywistych względów dużo trudniejsze). Co oczywiste, wszelkie podatki naliczane są tylko w przypadku tych gier, które są organizowane zgodnie z prawem. Dla przykładu w Polsce zakłady bukmacherskie mogą być organizowane wyłącznie przez licencjonowanych bukmacherów, a internetowe gry kasynowe – tylko przez państwowe kasyno online. Jeśli natomiast gracz korzysta z usług nielegalnego operatora gier hazardowych, podatek od wygranej nie zostaje pobrany. Jednak taka gra jest mocno ryzykowna. Przede wszystkim dla uczestników takich gier przewidziane są wysokie kary finansowe o charakterze administracyjnym, ale też 
skarbowym. Poza tym, gra u niezalegalizowanych organizatorów pozwala co prawda ominąć podatek od wygranej, ale z drugiej strony wygrana może do nas w ogóle nie dotrzeć. Jest to całkiem prawdopodobne, gdyż operatorzy płatności w Polsce są zobowiązani do blokowania przelewów od (i do) nielegalnych organizatorów hazardu.
Podatek od wygranej uzyskany za granicą
Wygrane mogą być także zdobyte dzięki uczestnictwu w grze poza granicami kraju. Jaki podatek od wygranej zapłaci polski obywatel, jeśli nagrodę uzyskał w legalny sposób poza Polską? W takiej sytuacji podatek jest pobierany zgodnie z przepisami podatkowymi obowiązującymi w państwie, w którym uzyskano nagrodę. Jak już wspomniano, w niektórych krajach podatek od wygranych może okazać się wyższy niż w Polsce. Na pocieszenie można dodać, że przynajmniej gracz jest zwolniony z obowiązku opłacania podatku w Polsce, co wynika z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Dotyczy ona jednak tylko państw należących do UE i EOG.
Podatek o wygranej uzyskanej przez przedsiębiorcę
Niestety regulacje podatkowe nie zawsze są jednoznaczne. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia wtedy, gdy wygraną uzyska osoba, która prowadzi działalność gospodarczą. Organy podatkowe w ostatnich latach (stan na 2020 r.) skłaniają się do interpretacji, że przedsiębiorca, który uzyska wygraną, powinien zaliczyć ją jako przychód firmy i samodzielnie odprowadzić podatek. Z kolei sądy administracyjne przychylają się do stanowiska, że także w przypadków osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą powinien obowiązywać zryczałtowany podatek od wygranej w wysokości 10% wygranej. Jak widać stanowiska te są sprzeczne, dlatego w praktyce niejednokrotnie spór z organem podatkowym kończy się przed sądem.
Jeszcze inną kwestią jest zwolnienie od podatku wygranych, które uzyskane zostały w ramach sprzedaży premiowej. Sprzedaż premiowa to taka forma promocji, w której klient ma zagwarantowane otrzymanie nagrody, jeśli spełni pewne warunki (np. kupi określoną liczbę produktów, zbierze konkretną liczbę punktów). Standardowo zwolnienie z podatku od wygranej dotyczy nagród o wartości do 2 tys. zł. Jeśli jednak nagroda została otrzymana przez przedsiębiorcę w związku z jego działalnością gospodarczą i jest przychodem z tejże działalności, wtedy podatek od wygranej należy zapłacić niezależnie od wartości nagrody.
Podatek od wygranej – różne rodzaje gier
Przedstawiliśmy już ogólny podział gier w odniesieniu do kwestii podatku od wygranych. Jednak dla pełnej jasności omówimy teraz osobno, jaki jest podatek od wygranej w przypadku poszczególnych gier hazardowych.
Podatek od wygranej w Lotto
Najbardziej popularną grą hazardową jest w Polsce Lotto, stąd często pojawiają się pytania o to, czy od wygranej w Lotto płaci się podatek. Odpowiedź jest jednoznaczna: podatek od wygranej w Lotto jest obowiązkowy, jeśli wygrana przekracza kwotę 2280 zł. Ta gra należy bowiem do gier liczbowych, które ustawa zalicza do gier hazardowych objętych obowiązkiem podatkowym. Warto przy tym zauważyć, że główne wygrane z tej gry mogą iść w dziesiątki milionów. Dlatego podatek od wygranej w Lotto także może opiewać na kwotę kilku milionów złotych. Mimo wszystko przepisy są nieugięte, dlatego gracz, który wygra np. 30 milionów złotych, musi przełknąć zainkasowanie przez urząd skarbowy 3 milinów złotych.
Podatek od wygranej w Eurojackpot
W tym kontekście pojawia się pytanie o podatek od wygranej w Eurojackpot. Jest to loteria międzynarodowa, dlatego mogą się nasuwać wątpliwości, czy podatek nakładany przez polską ustawę dotyczy również środków wygranych w grze obejmującej swoim zasięgiem więcej niż tylko Polskę. Jeśli jednak liczymy na to, że wygrana zdobyta w Eurojackpot zostanie nam wypłacona w całości, rozczarujemy się. Ponieważ również jest to gra liczbowa, obowiązują tu te same zasady, co przy grze w Lotto. Podatek od wygranej w
Eurojackpot w wysokości 10% zostaje pobrany od wszystkich wygranych przekraczających kwotę 2280 zł. Nie trzeba dodawać, że tu zdarzają się znacznie wyższe wygrane i rzecz jasna kwota podatku bywa jeszcze wyższa niż z gry w Lotto. Na pocieszenie można przypomnieć, że opodatkowanie wygranych w niektórych krajach europejskich jest znacznie wyższe (np. w Hiszpanii czy Holandii).
Podatek od wygranej w zakładach bukmacherskich
Tu również sytuacja jest klarowna. Podatek od wygranej w zakładach bukmacherskich pobierany jest w przypadku wygranych powyżej kwoty 2280 zł z 1 kuponu. Warto podkreślić, że kwestia tego, czy podatek od wygranych zostanie naliczony czy nie może zależeć od rozłożenia zakładów. Jeśli gracz postawi zakład wielozdarzeniowy, na którym zawartych zostanie np. 10 zakładów na różne zdarzenia sportowe, a jego wygrana przekroczy dopuszczalny limit, pobrany zostanie podatek od wygranej – bukmacher potrąci go przed wypłatą zdobytych środków. Jednak może być tak, że obstawiając te same typy na osobnych kuponach, podatek nie zostanie potrącony, nawet jeśli łączna suma wygranych środków wynosi powyżej 2280 zł. Warunkiem jest oczywiście, by wygrana z żadnego z kuponów nie przekroczyła ustawowego limitu.
Podatek od wygranej w kasynie
Jeśli chodzi o podatek od wygranej w kasynie, obowiązuje tu pełne zwolnienie bez względu na rodzaj oferowanej gry. W Polsce nie istnieje więc podatek od wygranej w ruletce czy grze w blackjacka albo w pokera. Największe wątpliwości pojawiają się, kiedy rozważany jest podatek od wygranej na automatach do gier. Wynikają one z tego, że tzw. jednoręki bandyta może być zgodnie z prawem oferowany nie tylko w koncesjonowanym kasynie gry, ale też w salonach gier, na prowadzenie których monopol posiada państwo polskie (realizuje go Totalizator Sportowy). Nieprawdziwe są jednak informacje, że podatek od wygranej na automatach do gier obowiązuje w przypadku wygranych uzyskanych w salonach gier. Niezależnie od tego, kto organizuje grę, wygrane są zwolnione z opodatkowania. Zaznaczmy przy tym, że podatek od wygranej w kasynie online także nie obowiązuje (jedyne legalne kasyno internetowe w Polsce również prowadzi Totalizator Sportowy).
Podatek od wygranej na loterii
Podatek od wygranej na loterii jest pobierany od wygranych, których wartość przekracza ustawowy limit 2280 zł. Dotyczy to zarówno loterii pieniężnych (tu nagrody mogą mieć charakter wyłącznie finansowy), fantowych (nagrody wyłącznie rzeczowe, a cel loterii musi być społecznie użyteczny), promocyjnych (nagrody finansowe i/lub rzeczowe – loterie organizowane najczęściej przez firmy), jak i audioteksowych (gdzie udział zgłasza się poprzez płatne połączenie telefoniczne lub wysłanie wiadomości SMS).
Podatek od wygranej w konkursie
Podatek od wygranej w konkursie wynika z tych samych przepisów co podatek dotyczący omówionych wcześniej gier, aczkolwiek trzeba podkreślić, że konkurs nie jest kwalifikowany przez prawo jako gra hazardowa. Jest to całkiem zrozumiałe. Gry hazardowe mają bowiem wspólny mianownik, mianowicie to, że ich wynik jest całkowicie lub w dużej mierze skutkiem przypadku. Natomiast konkurs to wydarzenie, w ramach którego wygrywają osoby najlepsze w danej kategorii, przy czym uczestnicy konkursu rywalizują między sobą. Do jego cech należy zdefiniowany regulamin, nazwa, nagroda/nagrody, określenie podmiotu odpowiedzialnego za organizację oraz sposobu, w jaki wybrani zostaną jego zwycięzcy. Jury konkursu ocenia stopień spełnienia ustalonych wcześniej kryteriów i w ten sposób wyłania zwycięzcę/zwycięzców, którzy zostają nagrodzeni.
Wróćmy do kwestii, jaki podatek od wygranej trzeba opłacić w przypadku zwycięstwa w konkursie. Ustawa o podatku dochodowym obejmuje zwolnieniem z tego opodatkowania wygrane w konkursach, które zostały zorganizowane i ogłoszone za pomocą środków masowego przekazu, czyli przez prasę, radio i telewizję. To samo dotyczy konkursów dotyczących nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa, sportu oraz nagród, które wiążą się ze sprzedażą premiową towarów czy usług. We wszystkich wymienionych przypadkach podatek od wygranej w konkursie nie jest pobierany, o ile jednorazowa wartość wygranej nie wynosi więcej niż 2 tys. zł. Jeśli ten limit jest przekroczony, 10% kwoty wygranej zostanie z automatu przekazane do urzędu skarbowego. W przypadku nagród rzeczowych niezbędne jest oczywiście uprzednie wpłacenie równowartości 10% wartości nagrody na wskazany przez organizatora rachunek bankowy.
Natomiast zupełnie osobną kwestią są wygrane uzyskane przez uczniów w konkursach edukacyjnych. Jeśli bowiem chodzi o podatek od wygranej w konkursie, turnieju czy olimpiadzie, o ile są one organizowane w oparciu o przepisy dotyczące systemu oświaty, wtedy zwolnienie podatkowe jest absolutne, a więc nie zależy od wartości wygranej czy nagrody.
Podatek od wygranej w teleturnieju
Teleturniej jest rodzajem konkursu, dlatego zastosowanie mają w tym przypadku zasady opodatkowania określone dla konkursu zorganizowanego za pośrednictwem środków masowego przekazu. Tym samym podatek od wygranej w teleturnieju nie obowiązuje tylko w przypadku wygranych o wartości do 2 tys. zł. Jeśli natomiast zwycięzca uzyska wygraną o wyższej wartości, podatek od wygranej w teleturnieju zostanie potrącony przez organizatora konkursu, a uczestnik gry otrzyma 90% wygranej. W przypadku nagród rzeczowych znów konieczne jest wcześniejsze wpłacenie ekwiwalentu podatku podmiotowi organizującemu teleturniej.
Inne podatki dotyczące gier hazardowych
Warto wiedzieć, że to, ile wynosi podatek od wygranej to jedno, natomiast osobne zagadnienie stanowi podatek od gier i zakładów bukmacherskich. Podatek od gier wynika z przepisów ustawy hazardowej, a jego stawka i sposób obliczania podstawy zależy od rodzaju gry hazardowej. Samych graczy podatek ten z reguły niespecjalnie interesuje, ponieważ za jego opłatę odpowiadają organizatorzy hazardu i nie jest on dla graczy bezpośrednio odczuwalny. Wyjątek stanowią zakłady bukmacherskie. Podatek od gier jest bowiem potrącany przez bukmacherów z góry, czyli od razu po postawieniu określonej stawki w ramach danego zakładu. A ponieważ podatek od zakładów bukmacherskich wynosi w Polsce 12%, to finalnie z wniesionej stawki do gry wchodzi tylko 88% wpłaconej przez gracza kwoty. Jak widać podatek od gier – inaczej niż podatek od wygranej u bukmachera – naliczany jest od każdego zakładu bukmacherskiego bez względu na jego wynik.
Podatek od gier dla innych gier hazardowych wynosi zgodnie z ustawą hazardową kolejno: 10% – loterie fantowe i fantowe gry bingo, 15% – loterie pieniężne, 20% – gry liczbowe, 25% – pieniężne gry bingo, gry telebingo, loterie audioteksowe oraz turnieje gry w pokera, 50% – gry na automatach do gier, gry cylindryczne, gry w kości, gry w karty (poza turniejami gry w pokera) oraz 2,5% – zakłady wzajemne na sportowe współzawodnictwo zwierząt urządzane na podstawie specjalnego zezwolenia. Specyficzna sytuacja występuje w przypadku turniejów pokerowych. Kwota podatku pobierana jest z wygranej zwycięzcy turnieju (25% jej wartości), jednak tylko wtedy, gdy organizatorem wydarzenia jest koncesjonowane kasyno gry. Natomiast jeśli turniej urządzany jest przez inny podmiot, obowiązuje zwolnienie, a więc podatek od gier nie jest pobierany.
